نحوه جمع آوری

قبل از اقدام به خرید تمبر بایستی بدانیم چه نوع مجموعه ای را می خواهیم داشته باشیم . نحوه انتخاب برای افراد متفاوت است ،به علت تعدد کشورها و تمبرها تهیه مجموعه جهانی امکان پذیر نخواهد بود و بایستی در محدوده یک یا چند کشور و یا سوژه خاص مورد علاقه اکتفا نمود .انتخاب یک کشور و با یک سوژه بهترین روش برای داشتن یک مجموعه جالب خواهد بود. از آنجا که تهیه تمبرهای یک کشور با سابقه بیش از یک صد سال مستلزم سرمایه گذاری سنگین می باشد و تهیه بعضی ارقام از تمبرها بسیار مشکل خواهد بود بهتر است از یک دوره خاص شروع نمود و یا اگر یک سوژه معینی را دنبال می کنیم دقیقاَ مشخص باشد .سوژه های مورد توجه بسیار زیاد و از بین آن ها می توان گل ،حیوانات ، پرندگان،کشتی،هواپیما، قطار ، موسیقی، پیشآهنگی ، ورزشی،فضایی،پزشکی را نام برد چنان چه بخواهیم فقط تمبرهای ایران را جمع آوری کنیم می توانیم از تاریخ شروع به ترتیب بگذشته و از تمبر های سالهای قبل به صورت سال کامل خریداری نماییم ، پس از مدت کوتاهی دارای یک مجموعه غنی و جالب خواهیم بود .

اصطلاحات تمبرشناسی

تت بش:tete – beche

اصل لغت از زبان فرانسه است ولی در کاتالوگها وکتابهای تمبر اغلب کشورها به کار می رود و آن به دو تمبر گفته می شود که دو کلیشه در موقع چاپ بطور وارونه پهلوی هم و یا روی هم قرار گرفته باشند . در حال حاضر که چاپ تمبرها به طریق فیلم و زینگ انجام می گیرد ، این امر پیش نمی آید (تمبر دو شاهی سیاه شماره 24در باند چهارتائی به صورت تت بش چاپ شده .)

ردیف یا باند : bande =strip 

در راهنمای تمبر این اصطلاح بیشتر در تمبر های شیر و خورشیدی اولیه به کار رفته . 3 یا 4 کلیشه را پهلوی هم به طور افقی به نام افقی و یا روی هم به نام ردیف عمودی قرار داده و چاپ می کردند ولی عموما باند به چند تمبر دندانه دار و یا بدون دندانه می گویند که پهلوی هم از ورق اصلی جدا شده با شند.(تعدادی از تمبر های شیر و خورشیدی اولیه ایران بصورت باند چاپ شده اند.) 

بلوک :block=ms 

هرگاه چهار کلیشه دو به دو پهلو یا روی هم قرار گیرند تشکیل یک بلوک از آن تمبر را می دهد که شامل چهار تمبر می باشد و این شکل تمبر را بلوک می نامند . تعدادی از تمبر های شیر و خورشیدی اولیه ایران و سری شصتمین سال تولد رضا شاه در بلوک چاپ شده اند . افرادی تمبر ها را به صورت چهارتایی به شکل بلوک از ورق تمبر جدا کرده و جمع آوری می نمایند.

سورشارژ :

مُهری است که جهت تغییر قیمت، تغییر حکومت، یا معرفی آن برای مصارف پستی روی تمبر می‌زنند.

دپلاسه displace : 

جابجایی رنگ که در هنگام چاپ تمبر در رنگ بندی آن صورت می‌پذیرد آنگاه که یکی از رنگها از محل اصلی خود جدا شده و جای آن خالی یا با رنگ دیگری پر شده باشد.

ارور Error : 

در لغت به معنای خطا و اشتباه می‌باشد و در تمبرها هنگامی‌که در مرحلة چاپ خطایی نظیر وارونه شدن یا اشتباه در جهت یا درج قیمت، صورت پذیرد.

فیلیگران : 

به نوشته یا علامتی گویند که در متن کاغذ وجود دارد و در برابر نور دیده می‌شود.

سری تمبر :

تعداد تمبری که از طرف اداره ی پست در یک روز و به مناسبت موضوع خاصی منتشر می شود آن را سری مربوط به آن موضوع می نامند . در مورد تمبرهای جاری تعداد تمبر در یک سری بیش از چند قطعه است . تمبرهای یادگاری معمولا تعداد آن محدود و از یک تا چند قطعه می تواند باشد . گاهی اتفاق می افتد که تمبرهای سری جاری به تدریج و در تاریخ های مختلف منتشر می شود در نهایت تشکیل یک سری کامل را می دهد در صورتی که تمبر یادگاری فقط در یک روز تعیین شده منتشر می شود .

انواع تمبر

1-تمبر جاری (پستی) : 

به تمبرهائی می‌گویند که تحت عنوان موضوعی خاص، در تیراژی نامحدود برای مصارف عمومی پست منتشر می‌شود. تمبر جاری یا « سری‌های پستی » ممکن است بارها تجدید چاپ گردد و قیمت روی آن مطابق تعرفه‌های جاری پست تعیین می‌گردد.

2- تمبر یادگاری : 

تمبری است که به مناسبتی خاص و برخلاف تمبرهای جاری در تیراژ محدود منتشر می گردد.

3- تمبرهای خیریه( نیکوکاری ) : 

این نوع تمبر جهت کمک به سازمان‌های خیریه و آسیب دیدگان چاپ و به مصرف پست می‌رسید.

4- تمبر امانات : 

جهت ارسال محموله‌های پستی از شهری به شهر دیگر روی بسته‌ها و یا قبوض رسید پستی تمبر امانات را الصاق می‌کردند تا محموله‌های مورد نظر به مقصد برسد. 

5- معرفی تمبر شخصی

ارسال نامه از سالهای دور یکی از روشهای ارتباط افراد با یکدیگر بوده و شاید بتوان آنرا قدیمیترین راه ارتباط افراد با یکدیگر دانست.
همانطور که می‌دانیم، برای ارسال نامه از یک نقطه به نقطه دیگر از تمبر استفاده می‌شود و بدلیل سابقه طولانی استفاده از تمبر بسیاری از مردم جهان اقدام به جمع آوری تمبر های انتشار یافته کردند و کلکسیون های بی‌نظیری در سراسر جهان بوجود آوردند بطوریکه در بعضی از این کلکسیون‌ها تمبرهای منحصربفردی وجود دارد.
حتی با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و ارتباطات و مهیا بودن ارسال نامه به روشهای پیشرفته و الکترونیکی باز هم استفاده از نامه به همان شیوه سنتی ادامه دارد و همچنین استفاده از تمبر نیز در بین عموم مردم رواج داشته و کلکسیونرهای بسیاری به دنبال جمع آوری تمبر می‌باشند.
در فرآیند تولید یک تمبر، شرکت پست تنها یکبار آن تمبر را چاپ کرده و پس از نشر و تولید آن، کلیه لوازم تولید آن را از قبیل فیلم و زینک چاپ و نمونه اصلی آن از بین می‌برد.
این عمل باعث با ارزش شدن تمبر گردیده و موجب شده تا کلکسیونرها به جمع‌آوری تمبر اقدام کنند.
در کشورهایی نظیر ایالت متحده و برخی کشورهای اروپایی این امکان از طریق پست در اختیار مردم قرار داده شده تا بتوانند از تمبرهای قدیمی بطور اختصاصی استفاده کنند اما نه به تنهایی که باعث از بین رفتن ارزش تمبر شود بلکه در کنار یک عکس دلخواه از فرد سفارش دهنده. این کار باعث می‌شود تا همگان بتوانند عکس خود را در کنار یکی از معتبرترین تمبرهای تاریخی کشور خود به عنوان یک تمبر شخصی در اختیار داشته باشند و برای ارسال نامه‌های خود از این گونه تمبرها استفاده نمایند. بر اساس آمارهای منتشره در کشورهای دیگر، در سه هفته اول ارائه این سرویس 40000 سفارش دریافت شده بطوریکه 40% آنها عکسهای کودکان، 25% عکس نوجوانان و عکس های خانوادگی، 10% عکس حیوانات خانگی و مابقی مربوط به شرکتها و مؤسسات بوده است و این نشان دهنده استقبال بسیار خوب مردم از این سرویس می باشد.
شرکت پست جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای جلب رضایت مشتریان و مردم دست به چنین اقدامی زده واین امکان را از طریق سایت اینترنتی خود به عموم مردم عرضه کرده است.
شما می‌توانید با مراجعه به این سایت عکس دلخواه خود را در کنار تمبر دلخواه خود که از آلبوم تمبر موجود در شرکت پست انتخاب مینمایید قرار داده و بعنوان تمبر شخصی بر روی نامه های ارسالی خود به دوستان و آشنایان استفاده نمایید. 

پاکت‌های مُهر روز :

تمبرهای یادگاری را در روز انتشار بر روی پاکت مصور مخصوص یا آرم دار شرکت پّست که توسط شرکت پست تهیه گردیده چسبانده و با مهر مخصوص و تاریخ دار همان روز ابطال می‌گردد که این پاکت‌ها همانند تمبر دارای ارزش می‌باشند.

آیین نامه شورای تمبر

آیین نامه شورای تمبر کشور، به شرح زیر، در 8 ماده و چهار تبصره در 12 دیماه 1364 به تصویب مسئولین نهادهای عضو شورای تمبر کشور رسیده است: 
1- بر اساس تصویب نامه شماره 16542 مورخ 9/5/1362 هیئت وزیران، به منظور سیاست‌گذاری، برنامه ریزی، بررسی و تصویب کلیه امور مربوط به چاپ و انتشار تمبرهای جاری و یادبود پستی، شورای تمبر تشکیل می شود.
2- هدف از انتشار تمبرهای جاری و یادبود علاوه بر تامین نیازهای پستی کشور، طرح موضوعاتی است که با اهداف متعالی فرهنگ و انقلاب اسلامی، بر اساس سیاستها موافقت داشته باشد و شامل این موارد است:
• مناسبتهای مهم مربوط به فرهنگ اسلامی و تاریخ اسلام: مبعث حضرت رسول (ص)، عید فطر، عید قربان، حج، عید غدیر، معراج پیامبر اکرم(ص)، ولادت و شهادت پیامبر و ائمه اطهار و حضرت زهرا (س).
• رویدادهای مهم انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر ایران: روز جهوری اسلامی (12 فروردین)، روز قیام امت (15 خرداد)، جمعه سیاه (17 شهریور)، دهه فجر، سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی (12 تا 22 بهمن)، سالروز جنگ تحمیلی (31 شهریور)، سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا (13 آبان).
• معرفی میراث فرهنگی و تجلیل از مفاخر ارزنده اسلام، ایران، جهان و رویدادهای مهم فرهنگی در چارچوب ارزشهای اسلامی و انسانی.
• وقایع مهم بین المللی که ضمن برخورداری از اعتبار و ارزش والای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، با شئون و ارزشهای اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مغایرت نداشته و در ایجاد همبستگی مستضعفان و محرومان جهان و مقابله با ستمگران موثر باشد (از قبیل آزادی قدس، حقوق بشر، مبارزات ملل تحت ستم همچون افغانستان، لبنان، استقلال کشورهای دوست، محکومیت تبعیض نژادی).
• معرفی اوضاع طبیعی، اقتصادی و جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران و پیشرفتهای مربوط به آن
3- به منظور حفظ اهمیت و ارزش تمبرهای پستی کشور، رعایت ضوابط زیر الزامی است:
• سری تمبرهای جاری در هر سال دو بار منتشر می شود.
• مواردی که همه ساله به مناسبت آنها تمبرهای یادبودی چاپ و منتشر خواهد شد، عبارتند از: عید نوروز (اول فروردین)، روز جمهوری اسلامی ایران (12 فروردین)، میراث فرهنگی (11 بهمن)، مبعث حضرت رسول اکرم (21 رجب)، روز جهانی ارتباطات (27 اردیبهشت)، تولد حضرت مهدی و روز جهانی مستضعفان (15 شعبان)، روز قیام امت (15 خرداد)، روز جهانی پست (17 مهر)، میلاد پیامبر اسلام (ص) و حضرت صادق (ع) و هفته وحدت (12 تا 17 ربیع الاول)، سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و دهه فجر (12 تا 22 بهمن)، ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن (20 جمادی الثانی)
• طرحهای مربوط به تمبرهای یادبود و جاری باید با ضوابط هنری مطابقت داشته و حتی المقدور از هنر اسلامی بهره مند باشد.
4- اعضای شورای تمبر عبارتند از:
• نماینده تام الاختیار وزارت پست و تلگراف و تلفن (شرکت پست جمهوری اسلامی ایران)
• نماینده تام الاختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی
• نمایده تام الاختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
• نماینده تام الاختیار وزارت امور خارجه
• نماینده تام الاختیار سازمان تبلیغات اسلامی
تبصره: شورا می تواند در صورت ضرورت از کارشناسان، صاحبنظران و اساتید هنری جهت شرکت در جلسات شورا (بدون حق رای) دعوت به عمل آورد.

5- وظایف و اختیارات شورای تمبر به شرح زیر است:

وظایف کلی:

1- بررسی پیشنهادهای مربوط به انتشار تمبر در مهرماه هر سال برای سال بعد و تعیین مناسبتهای مختلف برای چاپ ونشر تمبرهای یادبود با توجه به سیاستهای مندرج در مواد 2و 3.
2- تعیین مشخصات مربوط به تمبرهای مختلف جاری و یادبود از قبیل قطع تمبر، تیراژ و ارزش تمبر.
3- بررسی و تصویب برنامه های لازم جهت بهبود کیفی تمبر و توزیع آن (به ویژه از طریق آشنایی با وضعیت طراحی، چاپ و نشر تمبر در سطح بین المللی).
4- سیاستگزاری تبلیغی برای معرفی تمبرهای منتشر شده از طریق وسایل ارتباط جمعی و راههای دیگر.
5- برگزاری مسابقات داخلی و خارجی برای طراحی سوژه های مورد نظر.
6- بررسی و تصویب مطالب بروشورهای مربوط به معرفی تمبرهای منتشر شده که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و به شورا عرضه می شود.
7- تعیین حق الزحمه مناسب برای طراحان طرحهای منتخب شورا.
ب- وظایف و اختیارات شورا:
اعضای شورا علاوه بر وظایف کلی مذکور در بند الف، وظایف و اختیارات دیگری هم دارند:
• ریاست شورای تمبر و دبیرخانه آن و اظهار نظر در مورد نوع، تیراژ، و ارزش تمبرهای منتشره با توجه به سیاست و مقررات پستی کشور، پیگیری مصوبات شورای تمبر و انجام مکاتبات آن بر عهده نماینده تام الاختیار وزارت پست و تلگراف و تلفن (شرکت پست جمهوری اسلامی ایران) است.
• اظهار نظر در مورد تطبیق مناسبتها با اهداف انقلاب اسلامی در زمینه رشد و تعالی فرهنگ عمومی و طراحی تمبرها با ضوابط معتبر هنری و همچنین تهیه مطالب مربوط به بروشورهای معرفی تمبرهای منتشر شده بر عهده نماینده تام الاختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
• اظهار نظر در مورد مسائل فنی مربوط به پیگیری چاپ طرحهای منتخب از طریق چاپخانه دولتی بر عهده نماینده تام الاخیتار وزارت امور اقتصادی و دارایی است.
• اظهار نظر در مورد تطبیق مناسبت طرحها با معیارها و ارزشهای فرهنگ اسلامی بر عهده نماینده تام الاختیار سازمان تبلیغات اسلامی است.
6- جلسات شورا حداقل هفته ای یکبار تشکیل شده و با حضور اکثریت اعضا، شورا رسمیت خواهد داشت تصمیمات آن با رای اکثریت اعضای شورا معتبر و قابل اجراست.
تبصره: کلیه اعضای شورای تمبر باید منعکس کننده نظر نهاد متبوع خود باشند و در صورتی که هر یک از ایشان در حیطه وظایف خاص خود نظر مخالفی نسبت به طرحهای پیشنهاد شده به شورا اعلام نمایند، طرح یا مناسبت مربوطه به تصویب نخواهد رسید.
7- دبیرخانه شورای تمبر مسئول جمع آوری پیشنهاد های مربوط به انتشار تمبر، تهیه و تنظیم صورتجلسات شورا که در وزارت پست و تلگراف و تلفن (شرکت پست جمهوری اسلامی ایران) تشکیل می شود، نیز هست.
تبصره: مسئول دبیرخانه شورا با عنوان منشی شورا بدون حق رای در جلسات شرکت می کند.
8- این آیین نامه در 8 ماده و چهار تبصره در دوازدهم دی ماه 1364 به تصویب مسئولان نهادهای عضو شورای تمبر رسیده و اجرا می شود.

تمبر چیست ؟

تَمبر یا تمبر پستی مدرکی چاپی است که نشان‌دهندهٔ پیش‌ پرداخت مبلغی برای خدمات پستی است.
تمبر معمولاً به صورت کاغذی کوچک و چهارگوش تهیه می‌شود که در چهار سوی آن کاغذ حالت داندانه‌دار دارد و در پشت آن چسبی مالیده شده که با برخورد آب خاصیت چسبندگی پیدا می‌کند.
چسباندن تمبر به یک نامه یا بستهٔ پستی نشان‌دهندهٔ اینست که فرستنده، مبلغ لازم برای ارسال محموله را به‌طور کامل یا بخشی از آن را پرداخته‌است. در صورتی‌که ارزش تمبر الصاقی کمتر از بهای خدمات پستی مربوطه باشد گفته می‌شود که محموله «کسر تمبر» دارد.